Böyle Diyenlere Kızabilir Miyiz?

Konu; namus kavramı. Yurdum insanıyla sokakta röportaj yapıyorlar. Çoğunun neler dediğini tahmin edersiniz:

“Erkek konusunda namus olmaz.”

“Namuslu kadın başı kapalı olur, eteği uzun olur, genellikle eteğinin altında pijama olur.”

“Ben 25 gün uzak yola gidiyorum. Eşim evinde oturup çocuklarını bekliyor, gerekirse camdan bakmıyor, benim getirdiğim paraya kanaat ediyor, benim için namuslu kadın örneği karşınızda.”

Konuşan her kişiyi teker teker tiksinti duyarak dinlediysem de, şunu düşünmeden edemedim: Onlara nasıl kızabiliriz ki?

Bugün (evet 21. yüzyıl, ama hâlâ!) söylenen bu sözlerin kökeninde tarihin ataerkil manipülasyonları yatmıyor mu? Bu konuşan kişiler sadece bu süregelmiş zihniyetin devamını temsil etmiyor mu? Okuyup öğrenseler ve düşünseler böyle konuşmazlar belki, ama cehalete terk edilen de yine onlar değil mi?

Bu namus tanımlarını ve yakıştırmalarını hoşnutsuzlukla kabul eden kadın, değerine sahip çıktı ve okudu araştırdı diyelim. Ne yapabilir bu konuda? Evini bırakıp bu zihniyetin hüküm sürmediği bir yere gidebilir mi? Bu muameleyi görmeyeceği bir ortam yaratabilir mi kendine? Yapamaz, çünkü gücü yok. Birçok zaman ekonomik açıdan, hiç olmadı psikolojik açıdan.

Bir de tabii bu tanımlardan, görüşlerden ve yakıştırmalardan memnun kadın var. Hem de azımsanmayacak sayıda… Ancak onlara da kızabilir miyiz isyan etmiyorlar diye? Kendini koruma altına almaya ihtiyacı olan varlık olarak addetmesi kadının kendi suçu mudur? Bu konum ve anlayış da yine sosyal yapının, dinin vs ataerkil manipülasyonunun bir sonucundan ibaret değil midir?

Peki aynı zihniyete sahip erkek merak etti, okudu ve öğrendi diyelim, namus aslında ne demek diye. Yine de bu doğrultuda eylemde bulunur mu? Bulunmaz. Hatta yapamaz. Aşması gereken iki engel var önünde. İlki, egosu. Ne de olsa kendi değerinden bağımsız bir değer kazanacak karısı, mesela. Kabul edilemez, asla. İkinci engel ise tabii ki mahalle-çevre. Çünkü o da biliyor ki mahallede dışlanmamak, “rezil olmamak” için bu anlayışa aykırı davranış sergilemez. Gerçi bu durum da egodan çok uzak bir yere düşmüyor olsa gerek...

İşte bu gibi sebepler yüzünden, “namuslu kadın şöyle olur..”, “namus budur…” vs diyen erkeklere ve kadınlara nasıl kızabiliriz?

Benzer şeyler söyleyen ve düşünen insanlara “yobaz” diyebiliriz rahatlıkla, hatta sinirlenip onlara küfredebiliriz de. Ee? Ne değişti? Günü kurtarmaya bile yetti mi? O insanlar sadece birer piyon. Aslolan ise şahı bulmaktan geçer bana göre.

L

Sokak röportajları videosu: