Cadı Avı Mizojin Bir Hareketti / Değildi

Cadı avı birçok açıdan yorumlaması pek de basit olmayan bir konu. Çok fazla çıkarım, değişik kaynaklar ve istatistikler var.

Örneğin cadıların sadece kadın olduğunu ortaya koyan tanımların yanı sıra, erkek de olduğunu söyleyen tanımlar; idam edilen cadıların büyük çoğunluğunun kadın olduğunu söyleyen araştırmacılar ile kadın kadar bir o kadar erkeğin de idam edildiğini öne sürenler var.

Şahsi inancım en çok Barstow’un çalışmasının içeriğine denk düşüyor: Erkek cadıların suçlanma ve idam edilme oranlarının aslında benzer bile olsa oranların kadına yüklenmesinde (Avrupa’da -erken Orta Çağ - suçlanan cadıların %80’i ve idam edilenlerin %85’i kadın) bazı rasyonel nedenler olması. Örneğin, o dönemde yükselen ücretli ekonomik sistemde işçi olarak erkeklerin daha değerli görülmesi ve doğuştan ‘kötü’ olarak algılanan kadınlara karşı duyulan korku… Thurston, o dönemdeki algının İncil’deki Havva’nın da yarattığı etkiyle; kadınların daha az zeki ve günaha daha yatkın olduğu fikrinden doğduğunu söylüyor.

İlgimi çeken bir başka veri de şöyle: Örneğin İzlanda’da cadı avı olayları esnasında idam edilenlerin %92’sinin erkek olması… Bugün dünyanın en anaerkil toplumunun İzlanda olması ilginç bir tesadüf mü yoksa gerçekten bir bağlantı var mı bilemedim.

Modern dönemde birçok akademisyen, cadı avının mizojin bir hareket olmadığını; çünkü yargılayanların ve tanıklık edenlerin azımsanmayacak bir kısmının kadın olduğunu söylüyorlar. Purkis, mizojin hareket fikrini tarihi olayların yanlış okuması olarak değerlendirmiş ve teoriyi (kendince) alaşağı etmiş. Yani kadınlar yargıladığı ve tanıklık ettiği sürece mizojin bir hareket olamaz diyor.

Halbuki mizojini sadece erkek eliyle olmaz. Keza bizim toplumumuzda kadına en büyük kötülüğü yine kadın yapıyor. Tecavüz mağdurunu cezalandırıyor. Arkasından “hak etmiştir” diyor. Açık fikirli ve düşüncelerini ifade eden başka bir kadına antipati duyuyor. Bazen açıkça onu dışlıyor. Güzel bir kadına en öldürücü bakışlarını fırlatıyor. Kendisinden daha çekici veya seksi görünen kadının (ki aslında bu da kadının tercihine bağlıdır bence) arkasından kaşar diyor, sürtük diyor.

Cadı avı –idam edilenlerin çoğu gerçekten de kadınsa- mizojin bir hareketti belki. Ama bugün çok mu farklıyız sanki?

L

Kaynaklar:

http://en.wikipedia.org/wiki/Witch_trials_in_the_Early_Modern_period

Barstow, Anne Llewellyn (1994) Witchcraze: A New History of the European Witch Hunts San Francisco:Pandora. p. 23

Thurston, Robert W. (2001). Witch, Wicce, Mother Goose: The Rise and Fall of the Witch Hunts in Europe and North America. London: Longman.

'the theory that witch-hunting equals misogyny is embarrassed by the predominance of women witness against the accused', Purkis, 'The Witch In History', p. 92 (1996)

Benzer Yazı:

Kadın Eleştirisi-2: